ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကာယဗလ အားကစားသမားေတြ အတြက္ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ ဘယ္ေလာက္ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာ ေလ႔လာသူတိုင္း သိပါတယ္။ ေန႔စဥ္ စားေသာက္မႈမွာ အာဟာရ ဓာတ္စံုလင္ေအာင္ စားႏို္င္ဖို႔ ဆိုတာ မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔လည္း တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန ဗီတာမင္ႏွင္႔ သတၱဳဓာတ္မ်ားကို စံုလင္ေစရန္ ၿဖည္႔စြက္ အားေဆးလံုးေတြကို ေန႕စဥ္ မွီ၀ဲသင္႔ပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးဟာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ထုတ္ ဖလက္ မဂၢဇင္းပါ ေဆာင္းပါးရွင္ Bob Lefavi, ႏွင္႔ Timothy C. Fritz တို႔ဧ။္ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ၿဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေဆာင္းပါးကိုေရးသားသူ Bob Lefavi, သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ၿပည္နယ္ရွိ ေဆးတကၠသိုလ္တစ္ခု၌ လက္ေထာက္ပါေမာကၡ အၿဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနသူၿဖစ္ၿပီး 1990 IFBB North American bantamweight အတန္း၌ ခ်န္ပီယံ ၿဖစ္ခဲ႔သလို 1989 USA ၊ 1992 ၿပည္တြင္း ၿပိဳင္ပြဲတို႔၌ ခ်န္ပီယံ ဆုမ်ား ဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ႔သူ တစ္ဦး ၿဖစ္သည္။ ကာယဗလ သမားေတြ အတြက္ မရွိမၿဖစ္ အေရးၾကီးတဲ႔ ဗီတာမင္ (၁၀ )မ်ိဳးကို ဒီေဆာင္းပါးမွာ ေဖာ္ၿပထားပါတယ္။ ဗီတာမင္ေတြဟာ ကြွ်န္ေတာ္တို႔ လူသား ေတြ အတြက္ ဘယ္ေလာက္အေရးၾကီးတယ္ ၊ ဘယ္ေလာက္လိုအပ္တယ္ ၊ ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ ဘယ္လို အက်ိဳးၿပဳတယ္ ဆိုတာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း သိ၇ွိၿပီး ၿဖစ္ပါလိ္မ္႔မယ္။ အရင္ကလည္း က်ြွန္ေတာ္ ၿမန္မာဖစ္တနက္စ္မွာ အာဟာရ ဗဟုသုတ ဆိုတဲ႔ အမည္ႏွင္႔ အပိုင္း ( ၂ ) ပိုင္းခြဲ ၿပီး ေရးသားေပးဖူးပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ႔ ဗီတာမင္ အေၾကာင္းေလးကို ၿပည္႔ၿပည္႔စံုစံုေလး မဟုတ္ေတာင္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန သိသင္႔သိထို္က္သေလာက္ အက်ိဳးၿပဳ မယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ မဖတ္ရေသးသူမ်ားလည္း ၀င္ေရာက္ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးကေတာ႔ ကာယဗလ သမားေတြအတြက္ ပိုရည္ရြယ္တယ္လို႔ ဆိုရေလာက္ေအာင္ ကာယဗလသမားမ်ားအတြက္ ဗီတာမင္ ( ၁၀ )မ်ိဳးလို႔ ဆိုရပါမယ္။ အဆိုပါ ဗီတာမင္ (၁ ၀)မ်ိဳးကို မေၿပာခင္ ဗီတာမင္ေတြရဲ႔ စတင္ ၿဖစ္ေပၚလာရာ သမိုင္းေၾကာင္းကို နည္းနည္းေလး ေနာက္ေၾကာင္းၿပန္ၾကည္႔တာ ေကာင္းပါတယ္။ဗီတာမင္မ်ားရဲ႕ သမိုင္းဟာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ရာဂဏန္းေလာက္ကတည္းက စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေရာဂါေတြဟာ အစားအေသာက္အမူအက်င့္နဲ႕ သက္ဆုိင္ျဖစ္ပြါးတယ္ဆိုတာကုိ
ေတြ႕ရွိျပီးတဲ့ေနာက္ မွာ ဗီတာမင္မ်ားဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့တစ္ေနရာကေန ပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။
ဗီတာမင္ရဲ႕ အေျခခံက်တဲ ့စကားလံုးကုိ စတင္ရွာေဖြခဲ့သူက ပုိလန္ႏိုင္ငံသား Casimir Funk ျဖစ္ပါတယ္။ ကနဦးပုိင္းမွာေတာ့ vitamin လို ့မေခၚဆိုေသးပါဘူး။ မူရင္းစကားလံုးက vital amine ျဖစ္ပါတယ္။ vital ဆိုတာက ခႏၶာကုိယ္ အသက္ရွင္ရန္အတြက္ အလြန္တရာမွ အေရးၾကီးေသာလို ့ အဓိပၸါယ္ရျပီး amines ဆိုတာကေတာ့ ႏိုက္ၾထိဳဂ်င္ပါ၀င္တဲ့ ျဒပ္ေပါင္းကုိ ေခၚဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း တြင္ေတာ့ ဗီတာမင္ အားလံုးဟာ amines အုပ္စု မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သုေတသီမ်ားက ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ vitalamine တြင္ “e” ကုိျဖဳတ္ျပီး vitamin လို ့ယေန ့ထက္တိုင္ ေခၚေ၀ၚသမုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗီတာမင္ဟာ ေအာ္ဂန္းနစ္ ျဒပ္ေပါင္းတစ္မ်ိဳးပါ။ ေအာ္ဂန္းနစ္ဆိုတာကေတာ့ ကာဘြန္ပါ၀င္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ ့ အရာျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္မွာ ပါ၀င္တဲ ့ကာဘြန္ဟာ အပူေပးလိုက္တဲ့အခါ ဓါတ္တိုးပ်က္စီးျပီး ဗီတာမင္ အာနိသင္ ေလ်ာ့ပါးေပ်ာက္ဆံုးသြားႏုိင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္နဲ႕ သတၱဳဓါတ္(mierals) မတူတဲ ့အခ်က္က သတၱဳဓါတ္ေတြကေတာ့ အပူေပးလိုက္ေပမယ့္ ပ်က္ဆီးသြားျခင္း မ၇ွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဗီတာမင္ပါ၀င္တဲ ့အစားအစာေတြကို အပူရွိန္ျပင္းျပင္းနဲ႕ မခ်က္ျပဳတ္ဖို ့ ပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကားထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ယေန႕ေခတ္မွာ ဗီတာမင္ အေရအတြက္ေပါင္း ၁၃ မ်ိဳးေတြ႕ရိွျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ သတၱဳဓါတ္မ်ားကေတာ့ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၁၂မ်ိဳးခန္ ့(သို႕မဟုတ္ ထို႕ထက္ပို၍) ရွိပါတယ္။ ဗီတာမင္မ်ားကုိ အကၡရာ အစဥ္လိုက္အတိုင္း ေအ၊ဘီ၊စီ၊ဒီ၊အီး၊ေက ဆိုျပီး အမည္ေပးထားၾကပါတယ္။ ေအ၊ ဒီ၊ အီး၊ ေက ဗီတာမင္မ်ားက အဆီမွာ ေပ်ာ္၀င္တဲ ့ဗီတာမင္ေတြ ျဖစ္ျပီး စီနဲ႕ ဘီအုပ္စုကေတာ့ ေရမွာေပ်ာ္၀င္တဲ့ အုပ္စုျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ ဗီတာမင္မ်ားဟာ ေဟာ္မုန္းကဲ့သုိ႕လည္းေကာင္း၊ အခ်ိဳ႕မွာ အင္ဇိုင္းမ်ားကုိ
ကူညီသည့္ အကူအင္ဇိုင္းအသြင္ အျဖစ္ လည္းေကာင္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးလ်က္ရွိပါတယ္။ ကာယဗလ သမားေတြ အတြက္ မရွိမၿဖစ္ ဗီတာမင္ ( ၁၀ )မ်ိဳးကိုေဖာ္ၿပေပးရရင္ေတာ႔----
(၁)။ Biotin
ဒီ ဗီတာမင္ဓာတ္ဟာ ကာယဗလ သမားေတြအတြက္ ခုခံအားကိုေကာင္းေစေၾကာင္းေဖာ္ၿပထားပါတယ္။ ဒီဗီတာမင္ကို ဘိုင္အိုတင္ (Biotin) ဟူ၍ ေခၚဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ ေရွးယခင္ကေတာ့ Vitamin H လို႕ ေခၚဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။ H ဆိုတာကေတာ့ ဂ်ာမန္စကားလံုး haar und haut ဆိုတာကို ကုိယ္စားျပဳတာ ျဖစ္ျပီး “ဆံပင္ႏွင့္ အေရျပား”HံံHလို႕ အဓိပၸါယ္ေဆာင္ပါတယ္။ ၾကက္ဥ မွာ အဆိုပါ ဓာတ္မ်ားပါ၀င္ၿပီး ကာယဗလသမားေတြ အေနနဲ႔ ၾကက္ဥ အစိမ္းလိုက္ ေသာက္ၿခင္းဟာ အဆိုပါ အက်ိဳးေက်းဇူးကို မရေစပါဘူး။ ၾကက္ဥမွာ ဘိုင္အိုတင္ဓါတ္ပါ ၀င္တယ္ဆိုေပမယ့္ အစိမ္းလိုက္ ေသာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၾကက္ဥမွာပါ၀င္တဲ့ avidin ဆိုတဲ ့ပရိုတင္းတစ္မ်ိဳးဟာ အူထဲမွာ ဘိုင္အိုတင္ စုပ္ယူမႈကုိ ေလ်ာ့က်ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၾကက္ဥကုိ က်က္ေအာင္ခ်က္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီပရိုတင္းျပိဳကြဲသြားျပီး ပံုမွန္အတိုင္း ဘိုင္အိုတင္ဓါတ္ကို ေကာင္းစြာ စုပ္ယူႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အစာအာဟာရ မွ်တေအာင္ မစားတဲ့သူေတြ၊ အတက္က်ေဆးေတြ စြဲေသာက္ေနရတဲ့သူေတြမွာ ဘိုင္အိုတင္ ဓါတ္ ေလ်ာ့နည္းႏုိင္ပါတယ္။ဘိုင္အိုတင္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ဆံပင္ေတြပါးမယ္၊ ကၽြတ္မယ္၊ အေရာင္ေတြမြဲေျခာက္ေနပါမယ္။ အေရျပားဟာလည္း အနီစက္ေတြေပၚျပီး အေရျပား က်န္းမာေရးကို ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာ၊ ထံုက်င္တာ၊ ခုခံအားေတြက်ဆင္းလာတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။
( ၂)။ ဗီတာမင္ ဘီတူး
ဗီတာမင္ ဘီတူး ဟာ ကာယဗလ သမားေတြ အတြက္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ပရိုတင္းၿဖစ္စဥ္ေတြ တည္ေဆာက္ရာမွာ ပါ၀င္သလို ခႏၶာကိုယ္ထုထည္ ႏွင္႔ သန္မာမႈအတြက္ အက်ိဳးၿပဳပါတယ္။ဗီတာမင္ဘီတူး ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ က်ီးကန္းပါးစပ္နာ ျဖစ္ရံုသာမက အေရျပားနဲ႕ မ်က္လံုး ပူေလာင္သလို ခံစားရတာေတြ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ သတိေမ့လြယ္တာ၊ ေသြးအားနည္းတာေတြ အစရွိတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ေတာ့ ဗီတာမင္ဘီတူး ခ်ိဳ႕တဲ ့တာကို ေတြ႕ရခဲပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ ့ဗီတာမင္ဘီတူးဟာ အစားအစာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပါ၀င္ေနလို႕ပါပဲ။ ႏြားႏို႕နဲ ့အျခားႏို႕ထြက္ပစၥည္းေတြ၊ ေပါင္မုန္႕၊ ဂ်ံဳ၊ ၾကက္ဥ၊ အသားငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႕ ပဲေတာင့္ရွည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ဗီတာမင္ ဘီတူး ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုသတိျပဳရမွာကေတာ့ ဗီတာမင္ဘီတူးဟာ အလင္းေရာင္ အထိမခံႏိုင္တဲ ့ဗီတာမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ႏြားႏို႕ ကဲ့သို႕ေသာ အရာေတြကို ခြက္ထဲေသခ်ာဖံုးအုပ္ ထည့္ထားျပီး အလင္းေရာင္မရွိတဲ့ ေနရာမွာ စနစ္တက်သိမ္းဆည္းထားမွသာ ဗီတာမင္ဘီတူးဓါတ္မ်ား မပ်က္စီးဘဲ ရွိေနႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
ဗီတာမင္ဘီတူးကုိ အစာလမ္းေၾကာင္းကေန အကန္႕အသတ္နဲ႕သာ စုပ္ယူတဲ့အတြက္ ခႏၶာကုိယ္မွာ ဘီတူးပမာဏ ပိုလွ်ံျပီး ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစတာမ်ိဳး မရွိႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ေန႕တာ ဘီတူးလိုအပ္ခ်က္ပမာဏကေတာ့ ၁.၈ မီလီဂရမ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
( ၃ )။ဗီတာမင္ ေအ
တစ္နည္းအားၿဖင္႔ ဗီတာမင္ ေအဟာ အၿမင္ပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြမွာ အက်ိဳးၿပဳပါတယ္ ထို႔အၿပင္ ဗီတာမင ္ေအ ဟာ ကာယဗလ သမားေတြ အတြက္ ပရီုတင္းၿဖစ္စဥ္မ်ား ၊ ၾကြက္သားၾကီးထြားမႈ ၿဖစ္စဥ္မ်ား ႏွင္႔ ဂလိုက္ကိုဂ်င္ ထုတ္လုပ္မႈ ၊ ခႏၶာကိုယ္ စြမ္းအင္ ထိန္းသိမ္း ထားႏိုင္မႈ အပိုင္းမ်ားတြင္ အေရးပါေနၿပီး ဗီတာမင္ ေအ ရဲ႔ အၿခား အက်ိဳးေက်းဇူးေတြက လည္း အမ်ားအၿပားပါ။ဗီတာမင္ေအဟာ ေက်ာရိုးရွိသတၱ၀ါတိုင္းအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳး ၿဖစ္ပါတယ္။ အျမင္အာရံုအားေကာင္းဖို႕၊ မ်ိဳးပြါးျခင္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ဖို႕၊ သေႏၶသားဖြံ႕ျဖိဳးမႈ၊ ဆဲလ္ႏွင့္တစ္ရႈးမ်ား အဆင့္ဆင့္ အသြင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ လူ႕ကုိယ္ခံအားစနစ္ ေကာင္းမြန္မႈအတြက္ ဗီတာမင္ေအကုိ လိုအပ္ပါတယ္။ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္အေစာပုိင္းတြင္ Mccollum ႏွင့္ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္သူပညာရွင္ တစ္စုက ဗီတာမင္ေအကုိ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒီထက္ပိုေရွးက်စဥ္ကတည္းကၾကက္မ်က္သင့္ေရာဂါကုိဗီတာမင္ေအၾကြယ္၀တဲ့ႏြားအသည္းမ်ားေကၽြးျပီး ကုသခဲ့ၾကပါတယ္လို ့ဆိုထားပါေသးတယ္။ အစားအစာကေန ရရွိတဲ ့ဗီတာမင္ေအကုိ အုပ္စု ၂စုခြဲထားပါတယ္။ တိရစာၦန္မွ ရရွိတဲ့ ဗီတာမင္ေအ(retinol)ႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မွရရွိတဲ့ ကနဦးဗီတာမင္ေအ(beta-carotene, alpha-carotene) တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ retinol ကုိ တိရစာၦန္ တို႕၏ အသည္းတြင္ မ်ားစြာေတြ႕ရေလ့ရိွျပီး ႏြားနို ့၊ ေထာက္ပတ္၊ ၾကက္ဥႏွစ္၊ ငါးၾကီးဆီ အစရွိသည္တို ့တြင္လည္း ၾကြယ္၀စြာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အစိမ္းေရာင္ရွိ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ အာလူး၊ မုန္လာဥနီ၊ ဖရံုသီးအစရွိတဲ့ အ၀ါေရာင္ႏွင့္ အနီေရာင္ရွိ သစ္သီးသစ္ဖုမ်ားတြင္ေတာ့ ဗီတာမင္ေအ မျဖစ္ေသးခင္အဆင့္ရွိတဲ့ b-carotene, a-carotene တို႕ ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္။ beta-carotene ကုိ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခႏၶာကုိယ္က ခ်က္ခ်င္းအသံုးမျပဳႏိုင္ေသးပါဘူး၊ အသံုးျပဳလို ့ရႏိုင္တဲ့ ဗီတာမင္ေအ အဆင့္ကုိ လူ႕အသည္းကေန ေျပာင္းလဲေပးျပီးမွ အသံုးျပဳလို ့ရပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအဟာ ခ်က္ျပဳတ္လုိက္ျခင္းေၾကာင့္ အလြယ္တကူ ပ်က္စီးႏိုင္ခဲပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခႏၶာကုိယ္ အစာလမ္းေၾကာင္းဟာ စားသံုးလိုက္ေသာ ဗီတာမင္ေအမ်ားကုိ အသည္းဆီပို ့ေဆာင္ျပီး ခ်က္ခ်င္းအသံုးျပဳပါတယ္။ အကယ္၍ ပုိလွ်ံေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အသည္းထဲမွာပဲ ဗီတာမင္ေအကုိ သိမ္းဆည္းထားေပးျပီး လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ျပန္လည္ ထုတ္ေပးပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအ ၉၀% ေလာက္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တို ့လူေတြရဲ႕ အသည္းမွာ ၆လကေန တစ္ႏွစ္ၾကာေအာင္ သိမ္းဆည္းထားေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအ ခ်ိဳ႕တဲ့ပါက ၾကက္မ်က္သင့္ျခင္း၊ မ်က္ၾကည္လႊာ ေျခာက္ကပ္ျခင္း၊ မ်က္ၾကည္လႊာတြင္ အနာျဖစ္ျခင္း၊ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ မ်က္စိကြယ္ျခင္း အစရွိတာေတြျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အေရျပားအေပၚယံလႊာပ်က္စီးျပီး ၾကက္ဆူးမ်ား ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ တခါတရံ ၀က္ျခံမ်ားပါ ေပါက္လာျပီး အေရျပားအလွကုိ ပ်က္ဆီးေစႏုိင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအခ်ိဳ႕တဲ ့မႈေၾကာင့္ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္း အစရွိတာေတြမွာ epithelium လို႕ေခၚတဲ့ အေပၚယံ အေရျပားဆဲလ္အလႊာပ်က္စီးျခင္းေၾကာင့္ ေရာဂါပိုးမ်ား အလြယ္တကူ၀င္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗီတာမင္ေအကုိ (anti-infection vitamin) ေရာဂါဆန္႕က်င္ ဗီတာမင္ဟု တင္စားေခၚဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရ ဗီတာမင္ေအဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြါးေလ့ရွိတဲ့ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ပြါးႏႈန္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။ အေမရိကန္အေနာက္ေတာင္ပိုင္း Arizona ျပည္နယ္တြင္လည္း အေရျပား ကင္ဆာျဖစ္ဖို ့အလားအလာ ရွိတဲ ့လူေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္အနက္ ဗီတာမင္ေအ ျဖည့္စြက္စားသံုးေစတဲ ့ လူေတြမွာ ဗီတာမင္ေအ မစားသံုးသူေတြထက္ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ပြါးမႈကုိ နည္းပါးေစေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ ဘီတာကယ္ရိုတင္း ၾကြယ္၀တဲ့ အသီးအႏွံေတြ စားသံုးျခင္းေၾကာင့္ ရင္သားကင္ဆာ၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာေတြ ျဖစ္ေပၚမႈ နည္းပါးသြားတာကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါေသးတယ္။
ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ပရိုတင္းဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့မႈျပီးလွ်င္ ဗီတာမင္ေအခ်ိဳ႕တဲ့မႈဟာ ဒုတိယေနရာက လိုက္ေနတဲ့ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈ ေရာဂါပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္ေတြရဲ႕ ခန္႕မွန္းခ်က္အရ ကမာၻေပၚမွာ လူတစ္သန္းမွ ငါးသန္းခန္႕ဟာ ဗီတာမင္ေအ ခ်ိဳ႕တဲ့ေရာဂါ ခံစားေနရတယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ အမ်ားစုမွာ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္ျပီး ၎တို႕အထဲမွ ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ခန္႕ဟာ မ်က္စိကြယ္တဲ ့
ေ၀ဒနာ ခံစားေနရပါတယ္။ စစ္တမ္းမ်ားအရ ဗီတာမင္ေအခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား ႏွင့္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါမ်ား ခံစားေနရျပီး ဗီတာမင္ေအ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ျဖည့္စြက္စားသံုးႏုိင္တဲ့ ကေလးေတြမွာေတာ့ ၀က္သက္ေရာဂါမွတဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ ့ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြကုိ တားဆီးေပးထားႏိုင္ပါတယ္။ လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ တစ္ေယာက္ေနနဲ ့ဗီတာမင္ေအ တေန ့တာလိုအပ္ခ်က္မွာ 5000IU ျဖစ္ပါတယ္။ IU ဆိုတာကေတာ့ International unit ရဲ႕ အတိုေကာက္စာလံုးျဖစ္ျပီး အခ်ိဳ႕ေသာ ဗီတာမင္ႏွင့္ ေဆး၀ါးမ်ားရဲ႕ ပမာဏကုိ တိုင္းတာရန္ အတြက္အသံုးျပဳပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအ ၁ ယူနစ္ဟာ retinol ၀.၃ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ beta carotene ၀.၆ မိုက္ခရိုဂရမ္နဲ႕ညီမွ်ပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအေဆး၀ါးမ်ားကိုလိုအပ္သည့္ပမာဏထက္ပိုမိုျပီး ေရရွည္သံုးစြဲပါက အသဲ၊ အရိုးမ်ားကို ထိခိုက္ေစမယ္၊ ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္း၊ ပံုရိပ္ႏွစ္ထပ္ျမင္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္းမ်ားျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္သည္မ်ားတြင္ ဗီတာမင္ေအ ၾကြယ္ေသာ အသည္းႏွင့္ ႏို ့ထြက္ပစၥည္းမ်ား အလြန္အအကၽြံစားသံုးပါက အခန္႕မသင့္ရင္ သေႏၶသားကုိ ထိခုိက္ေစႏုိင္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အသီးအရြက္မွ ရတဲ့ ကနဦး ဗီတာမင္ေအ တျဖစ္လဲ ဘီတာကာရိုတင္း ကေတာ့ သေႏၶသားကုိ မထိခိုက္ေစႏိုင္ပါဘူး။
( ၄ )ဗီတာမင္ အီး
၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္ေလာက္က ဗီတာမင္ အီးကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဗီတာမင္ အီးဟာ အဆီမွာေပ်ာ္၀င္တ့ဲ ဗီတာမင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ အီးကုိ ေတြ႕ရွိစဥ္ကာလကတည္းက ဗီတာမင္ အီးနဲ႕ မ်ိဳးပြါးမႈၾကား ခ်ိတ္ဆက္မႈကုိ တိရစာၦန္ေတြ မွာ ေလ့လာ ခဲ့ၾကပါတယ္ ။ ဗီတာမင္အီးဟာ မ်ိဳးပြါးျခင္းအတြက္ အေထာက္အကူျပဳျပီး ဗီတာမင္ အီးခ်ိဳ႕တဲ ့ပါက မ်ိဳးမပြါးႏိုင္ျခင္း( ျမံဳျခင္း) ျဖစ္ေစႏိုင္တာကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗီတာမင္အီးကုိ ျမဳံျခင္းဆန္႕က်င္ေသာ ဗီတာမင္ ( antisterility vitamin ) လို႕ ေခၚဆိုေလ့ရွိပါတယ္။
ဗီတာမင္အီးတြင္ အေျခခံအားျဖင့္ tocopherols ႏွင့္ tocotrienols ဆိုတဲ့ အုပ္စုေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ အုပ္စုအားလံုး ထဲတြင္ alpha-tocopherols ဟာ ဓါတ္ဆိုးဆင့္က်င္မႈ စြမ္းအင္ အမ်ားဆံုးရွိတဲ့ အုပ္စုျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ အဆီဆဲလ္ေတြဟာ ဗီတာမင္အီးေတြ စုေ၀းရာေနရာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္အီးရဲ႕ အဓိက စြမ္းေဆာင္ခ်က္ဟာ အဆီထဲတြင္ ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္မႈကုိ တားဆီးေပးႏုိင္ျခင္းပါပဲ။ ဗီတာမင္အီးဟာ ဆဲလ္အေျမွးပါးေပၚတြင္ တြယ္ကပ္ေနထိုင္ျပီးေတာ့ Free radicals ေတြက ဆဲလ္ေတြကုိ မပ်က္စီးေစခင္ ၎ Free radicals ေတြကုိ ေခ်ဖ်က္သုတ္သင္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဆဲလ္မ်ား ဓါတ္တိုးပ်က္စီးျခင္းျဖစ္စဥ္ ေလ်ာ့နည္းသြားေစပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ဆဲလ္ေတြမွာ အီလက္ထရြန္ ပမာဏ အစံုလုိက္ရွိရပါမယ္။ free radicals ေတြဆိုတာကေတာ့ အီလက္ထရြန္ အစံုလိုက္မရွိတဲ့ ေမာ္လီက်ဴးေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ကုိယ္ပိုင္ အီလက္ထရြန္ မျပည့္စံုေတာ့ တျခားျပည့္စံုတဲ့ ဆဲလ္ အေကာင္းေတြဆီက အီလထရြန္ကုိ ခိုးယူပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သူတို ့ကုိယ္တိုင္ တျခားဆဲလ္အေကာင္းေတြဆီကို အတင္း တြယ္ကပ္ျပီး ဓါတ္တိုးျခင္း (oxidation) ျဖစ္စဥ္ကို ျဖစ္ေစပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ free radical ေတြဟာ တျခား
ဆဲလ္အေကာင္းေတြ၊ တစ္ရႈးေတြကိုပါ ပ်က္စီးေစတတ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့အရာ၀တၳဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္အီးလို ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္ ဗီတာမင္ေတြက ဒီ ျဖစ္စဥ္ေတြ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးႏုိင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိ ရွိၾကပါတယ္။ ဗီတာမင္ အီးဟာ ဆဲလ္ေတြပြါးမ်ားဖို႕၊ ဆဲလ္ေတြ ၾကီးထြားဖို႕အတြက္လည္း အေထာက္အကူျပဳ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ ခုခံအားစနစ္မွာလည္း ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္ ကူညီပါေသးတယ္။ခႏၶာကုိယ္ ထဲ၀င္လာတဲ ့ ဘက္တီးရီးယားေတြ၊ ဗုိင္းရပ္စပ္ေတြကို တိုက္ဖ်က္ရာကေန free radicals ေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီ free radicals မ်ားဟာ ပံုမွန္ဆဲလ္အေကာင္းမ်ားကို ပ်က္စီးေစတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဗီတာမင္အီးက ဆဲလ္မ်ား မထိခိုက္ မပ်က္စီးေစရန္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဗီတာမင္အီးကုိ ခႏၶာကုိယ္က စုပ္ယူဖို႕အတြက္ သဲေျခရည္ႏွင့္ ပန္ကရိယက ထုတ္လုပ္တဲ ့ အင္ဇိုင္းေတြ ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အကယ္၍ ထိုအင္ဇိုင္းေတြ မရွိတဲ့ ၊ မစစ္ထုတ္ႏုိင္တဲ့ေရာဂါအေျခအေနမ်ိဳးမွာဆိုဗီတာမင္အီးစုပ္ယူႏိုင္မႈဟာ အလြန္ပင္ နည္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခါမွာ ဗီတာမင္အီး ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသာ လကၡဏာေတြျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ သာမန္လူေတြမွာေတာ့ ဗီတာမင္အီး ခ်ိဳ႕တဲ့မႈဟာ မရွိသေလာက္ ေတြ႕ရခဲပါတယ္။ ေမြးရာပါ ဗီဇပံုမွန္မဟုတ္သူေတြမွာသာ ဗီတာမင္ အီးခ်ိဳ႕တဲ့တာကုိ ရွားရွားပါးပါး ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရ ဗီတာမင္အီး မပါတဲ အစားအစာေတြပဲ ေကၽြးထားတဲ တိရာစၦာန္ေတြမွာမ်ိဳးမပြါးႏိုင္ျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ားခ်ည့္နဲ႕ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈ ေကာင္းစြာမရွိျခင္း အစရွိတဲ့ ဗီတာမင္အီးခ်ိဳ႕တဲ့သည့္လကၡဏာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေန႕မေစ့ လမေစ့ ေမြးဖြား တဲ ့ ကေလးငယ္ေတြမွာ ဆိုရင္လည္း ဗီတာမင္ အီး ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေသြးနီဥမ်ားပ်က္စီးတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဗီတာမင္အီးဟာ ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ားတြင္ အဆီမ်ား မပိတ္ဆို႕ေစရန္ ကာကြယ္ေပးတဲ့အတြက္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ကဲ့သို႕ေသာ ႏွလံုးေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြါးမႈကုိ ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။ ဟားဗက္တကၠသိုလ္ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ အသက္ ၄၀ မွ အသက္ အသက္၇၅ႏွစ္အတြင္း အမ်ိဳးသားေပါင္း ေလးေသာင္းေက်ာ္ကို ဗီတာမင္အီး ျဖည့္စြက္ စားသံုးေစျပီး ေလးႏွစ္တာ ေလ့လာၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ တစ္ေန႕လွ်င္ အနည္းဆံုး ဗီတာမင္အီး ၁၀၀ IU ပမာဏကို ႏွစ္ႏွစ္ၾကာ ပံုမွန္စားသံုးေလ့ရွိတဲ ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြါးမႈ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ် နည္းပါးသြားတာကုိ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ေသြးထဲတြင္ ဗီတာမင္အီး ပမာဏ ေလ်ာ့နည္းတဲ ့ သူေတြမွာ သာမန္ လူေတြထက္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ဖို႕ အခြင့္အလမ္း ပုိမ်ားတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဗီတာမင္အီးရဲ႕ အာနိသင္ဟာ ခံတြင္းကင္ဆာ၊ အစာလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာ၊ အေရျပားကင္ဆာႏွင့္ သားအမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ပြါးမႈကို ေလ်ာ့က်ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ လူတစ္ဦးဟာ တစ္ေန႕ကုိ ဗီတာမင္ အီး အနည္းဆံုး ၃၀ IU သို႕မဟုတ္ ၃၀ မီလီဂရမ္ ေလာက္ ရေအာင္ စားသံုးသင့္တယ္လို ့ဆိုထားပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ဒိထက္မက ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ ကာကြယ္ႏုိင္ဖို႕အတြက္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႕လွ်င္ ဗီတာမင္အီး ၂၀၀ မီလီဂရမ္မွ ၄၀၀ မီလီဂရမ္ထိ လိုအပ္ပါတယ္။ လိုအပ္တာထက္ ပိုမို စားသံုးမိပါကလည္း အျခားေသာ အဆီေပ်ာ္ ဗီတာမင္မ်ားျဖစ္သည့္ ဗီတာမင္ ေအ၊ ဗီတာမင္ ဒီတို႕လို ဗီတာမင္အီးဟာ အလြယ္တကူ အဆိပ္အေတာက္ မျဖစ္ေစႏိုင္ပါဘူး။
လူလတ္ပိုင္းတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႕ကုိ ဗီတာမင္ အီး ၈၀၀ မီလီဂရမ္ စားသံုးရင္ေတာင္ ခႏၶာကုိယ္ကို ေဘးဥပါဒ္ မျဖစ္ေစႏုိင္ဘူး လုိ ့ဆိုထားပါတယ္။ တစ္ေန႕လွ်င္ ဗီတာမင္အီး ၄၀၀ မီလီဂရမ္က လူ႕ခႏၶာကုိယ္အတြက္ သင့္ေတာ္တဲ ့ပမာဏ ျဖစ္ပါတယ္လို႕ သုေတသီတို႕က အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္။ ဗီတာမင္အီး ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအစာေတြက ေနၾကာေစ့ကဲ့သုိ႕ေသာ အခြံမာ အေစ့အဆန္မ်ား၊သံလြင္ဆီ၊ ေျမပဲဆီ၊ ေျပာင္းဆီ၊ ပဲပုပ္ဆီ၊ ေနၾကာဆီစေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ဆီမ်ားႏွင့္ ေထာပတ္သီး၊ မက္မန္းသီး အစရွိေသာ အသီးအႏံွေတြမွာ ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္။ ၾကက္ဥ၊ ေထာပတ္ အစရွိတာေတြမွာ ဗီတာမင္အီး အနည္းငယ္ ပါ၀င္ေပမယ့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ဆီမွ ရရွိေသာ ပမာဏေလာက္ အလွ်ံပယ္ မၾကြယ္၀ပါဘူး။
( ၅ )။Vitamin B3
ဗီတာမင္ဘီသရီးကုိ ႏိုင္ရာစင္(niacin) သို႕မဟုတ္ နစ္ကုိတင္းနစ္အက္ဆစ္(nicotinic acid) လို႕လည္း ေခၚေ၀ၚႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ပီလာဂယာ (Pellagra) လို႕ေခၚတဲ ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳး ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ပီလာဂယာဆိုတဲ ့စကားလံုးဟာ အီတလီဘာသာစကားက ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ျပီး “ၾကမ္းတမ္းေသာ အေရျပား”လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒီေရာဂါကို ၁၇၃၅ ခုႏွစ္အတြင္း စပိန္သမားေတာ္တစ္ဦးက ပထမဆံုးေတြ႕ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပီလာဂယာဆိုတာ ေရာဂါသံုးခုစုေပါင္းထားျခင္းပါ။ 3D လို႕ အတိုေကာက္ မွတ္သားေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာေတြလဲဆိုေတာ့ Dermatitis လို႕ေခၚတဲ့ အေရျပားေရာင္ယမ္းတာ၊ diarrhea လို႕ေခၚတဲ့ ၀မ္းေလွ်ာတာ၊ Dementia လို႕ေခၚတဲ့ သတိေမ့ေလ်ာ့ မွတ္ဥာဏ္ခ်ိဳ႕ယြင္းတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မကုသဘဲ ထားပါက အသက္ေသဆံုးျခင္းအဆင့္ထိ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ပီလာဂယာေရာဂါလကၡဏာ(taken from Kumar & Clark’s Textbook)၁၉၃၇ ခုႏွစ္ေရာက္ရွိမွပဲ ႏိုင္ရာစင္ဟာ ပီလာဂယာေရာဂါကုိ ကုသႏုိင္တယ္ဆိုတာ ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ပီလာဂယာေရာဂါျဖစ္မယ္ဆိုရင္အေရျပားဟာအက္ကြဲေယာင္ယမ္းေနပါမယ္။ေနေရာင္ျခည္နဲ႕ထိေတြ႕တဲ့ေနရာေတြမွာအေရာင္ေတြေျပာင္းလဲလာပါမယ္။ ပါးစပ္နဲ႕ အစာလမ္းေၾကာင္း တေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ အေပၚယံလႊာ ေရာင္ယမ္းပ်က္စီးျပီး ေသြးယိုစီးမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။အရက္ေသာက္တဲ့သူေတြနဲ႕ ေျပာင္းဖူးတစ္မ်ိဳးတည္းကုိသာ အေျခခံစားသံုးတဲ့ အာဖရိက၊ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံေတြမွာ ႏိုင္ရာစင္ ခ်ိဳ႕တဲ့တာေတြကို အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္။ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအစာေတြကေတာ့ အသား၊ ငါး၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ အာလူး၊ ပဲနီေလး အစရွိတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ မိႈဟာလည္း ႏိုင္ရာစင္ ေပါမ်ားတဲ ့အစားအစာတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႕တာ ႏိုင္ရာစင္ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ၂၀ မီလီဂရမ္ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ ပီလာဂယာ ေရာဂါကုိ ကုသဖို႕ဆိုရင္ေတာ့ ႏုိင္ရာစင္ လိုအပ္ခ်က္ဟာ ပံုမွန္ထက္ ဆယ္ဆ၀န္းက်င္ခန္႕ မ်ားျပားေနႏိုင္ပါတယ္။ အစားအစာကေန ရရွိတဲ့ ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ဟာ လိုအပ္တာထပ္ ပိုမို စားသံုးမိေပမယ့္လည္း ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မရွိေစႏုိင္ဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ႏိုင္ရာစင္ျဖည့္စြက္ေဆး၀ါးမ်ားဟာလည္း အဆီက်ေစႏုိင္တယ္လို႕ အဆိုျပဳထားလ်က္ရွိပါတယ္။
( ၆ )။ဗီတာမင္ဒီ
ဗီတာမင္ဒီဟာ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါ မျဖစ္ပြါးေစရန္ တားဆီးေပးေသာ ဗီတာမင္ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ rickets ဟုေခၚသည့္ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါျဖစ္ပြါးမႈကုိ ၁၆၄၅ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ေတြ႕ရွိ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးေခတ္ကာလ တြင္ ေျမာက္ဥေရာပ၊ အဂၤလန္ႏွင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ ေလထုညစ္ညမ္းျပီး ေနေရာင္ျခည္နည္းပါးေသာ ျမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္
အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါဟာ က်န္းမာေရး ျပႆနာတစ္ရပ္အျဖစ္ ေနရာယူလာခဲ့ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီကုိ မေတြ႕ရွိခင္ကေတာ့ ဒီအရိုးေပ်ာ့ေရာဂါဟာ မ်ိဳးရိုးေၾကာင့္ျဖစ္သေလာ၊ ကာလသားပိုးေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္သေလာ စသည္ျဖင့္ သို႕ေလာသို႕ေလာ ေတြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၈၈၆ ကေန ၁၈၉၀ ခုႏွစ္ကာလအတြင္းမွာေတာ့ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါဟာ ကုိယ္ခႏၶာကုိ ေနေရာင္ျခည္ထိေတြ႕တာ နည္းပါးမႈႏွင့္ ဆက္စပ္ေနတယ္ဆိုတာကုိ ေတြ႕ရွိလာၾကပါတယ္။ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါကုိ ကုသဖို႕ ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ ထိေတြ႕ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကုိ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ ယင္းႏွစ္အတြင္းမွာပဲ ျဗိတိန္ဆရာ၀န္ Edward Mellanby ဆိုသူက ေခြးငယ္ေလးမ်ားတြင္ ငါးၾကီးဆီေကၽြးပါက အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါကုိ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ငါးၾကီးဆီမွာ ဗီတာမင္ေအပါ၀င္တာမို႕ ဗီတာမင္ေအက အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ကုသႏိုင္တယ္လို႕ ထိုစဥ္ကာလက ယူဆခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၂ ေရာက္ခါမွ ဗီတာမင္ေအေၾကာင့္မဟုတ္၊ အျခားဗီတာမင္ တစ္ခုကသာ အရိုးေပ်ာ့ျခင္း မျဖစ္ေစေအာင္ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ဆိုတာ သိရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ေလးခုေျမာက္ ဗီတာမင္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဂၤလိပ္အကၡရာ အစဥ္လိုက္အတုိင္း ဗီတာမင္ဒီဟု အမည္ေပးခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ ဗီတာမင္ဒီဟာ အျခားဗီတာမင္မ်ားကဲ့သုိ႕ အစားအာဟာရတြင္ ပါ၀င္ရံုသာမက ေနေရာင္ျခည္အကူအညီျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို ့ခႏၶာကုိယ္က ဖြဲ႕စည္းႏုိင္တဲ ့ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီဟာ အစာလမ္းေၾကာငး္မွာ ကယ္လ္စီယမ္စုပ္ယူမႈကုိ အားေပးပါတယ္။ အရိုးဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ သန္မာေစရန္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ ့ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီ ထုတ္ယူအသံုးျပဳဖို႕ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို ့လူေတြရဲ႕ အေရျပား၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္ေတြက အဓိကက် တာ၀န္ယူထားပါတယ္။ လူၾကီးအရြယ္ပိုင္းတြင္ ဗီတာမင္ဒီ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈဟာ ရွားပါးေသာ္လည္း အဆီကုိမစုပ္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားရွိပါက ဗီတာမင္ဒီခ်ိဳ႕တဲ့ျပီး အရိုးေပ်ာ့တာ၊ အရိုးပြတာေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ေတာ့ ဗီတာမင္ဒီဓါတ္ ေလ်ာ့နည္းမယ္ဆိုရင္ အရိုးေပ်ာ့လာျပီး ဒူးေခါင္းဟာ ခႏၶာကုိယ္ အေလးခ်ိန္ကို ေကာင္းစြာမထိန္းႏိုင္ေတာ့ဘဲ ရာသက္ပန္လံုး ေလးကိုင္းပံုစံ ဒူးခြင္ခြင္ေလး ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါကုိ bowed legs လို ့ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားမွာ ဗီတာမင္ဒီ မခ်ိဳ႕တဲ့ေစဖို႕ အထူးသတိျပဳသင့္လွပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီၾကြယ္၀တဲ့ အဓိကအစားအစာေတြက ႏြားႏို႕ႏွင့္ ႏို ့ထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ ၾကက္ဥႏွစ္၊ ေထာပတ္၊ အသည္း အစရွိတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏြားႏို႕ တစ္ဖန္ခြက္ေသာက္ရင္ ဗီတာမင္ဒီ 100 IU ခန္႕ရႏိုင္ပါတယ္။ ႏုနယ္တဲ ့မနက္ခင္း ေနေရာင္ျခည္ကုိ တစ္ၾကိမ္လွ်င္ ၁၀ မိနစ္မွ ၁၅မိနစ္ခန္႕ျဖင့္ တပတ္လွ်င္ သံုးၾကိမ္ခန္႕ ထိေတြ႕ခံယူသင့္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီ တစ္ေန႕တာလိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ၄၀၀ IU ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီ တစ္ယူနစ္ဟာ ၀.၀၂၅ မိုက္ခရိုဂရမ္ႏွင့္ ညီမွ်ပါတယ္။ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႕တာ ဗီတာမင္ဒီ လိုအပ္မႈပမာဏဟာ ပိုျပီး မ်ားျပားလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရိုးအဆစ္ျမစ္မ်ား က်န္းမာသန္စြမ္းေစရန္ ဗီတာမင္ဒီ ျပည့္၀တဲ ့အစားအစာေတြကုိ ပုိမိုစားသံုးေပးဖို ့လိုအပ္လာပါျပီ။ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ဗီတာမင္ဒီဟာလည္း ဆီးခ်ိဳေရာဂါမျဖစ္ပြါးေအာင္ တားဆီးႏိုင္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း ဆက္စပ္ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီဟာ ပံုမွန္အင္ဆူလင္ထုတ္ယူမႈအတြက္ အေရးၾကီးတဲ ့အခန္းက ပါ၀င္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီဓါတ္ေလ်ာ့နည္းမယ္ဆိုရင္ အင္ဆူလင္ထုတ္လုပ္မႈ ကေမာက္ကမျဖစ္ျပီး ဆီးခ်ိဳျဖစ္ဖို႕ အလားအလာရွိတယ္လို႕လည္း ဆိုထားၾကပါတယ္။
( ၇ )။ဗီတာမင္ ဘီ ဆစ္
ဗီတာမင္ဘီစစ္ဟာ ေသြးနီဥ ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ကူညီထမ္းေဆာင္ေပးပါတယ္။ အာရံုေၾကာအခ်က္အလက္မ်ား မ်ားအတြက္ အေရးပါသလို အမိုင္ႏိုအက္စစ္ ဖြဲ႕စည္းဖို႕အတြက္လည္း ဗီတာမင္ဘီစစ္ကုိ လိုအပ္ပါတယ္။ တစ္ေန႕တာ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ၂ မီလီဂရမ္မွ် ျဖစ္ျပီး လူသားေတြမွာ ခ်ိဳ႕တဲ့တာကုိ သိပ္မေတြ႕ရွိရတတ္ပါဘူး။ ဗီတာမင္ဘီစစ္ ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပိုင္းမ်ားရဲ႕ အေပၚယံအလႊာေတြ ပ်က္စီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြါးဖို႕ အလားအလာမ်ားတယ္လို႕လည္း ဆိုထားပါေသးတယ္။ တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြမွာေတာ့ ဗီတာမင္ဘီစစ္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ၀မ္းေလွ်ာတာ၊ တက္တာ၊ ေသြးအားနည္းတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ တီဘီေဆးေသာက္ေနတဲ့ လူနာေတြမွာ ဘီတာမင္ဘီစစ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ ႏုိင္ပါတယ္ ဗီတာမင္ဘီစစ္ျဖည့္စြက္ေဆး ပမာဏမ်ားမ်ားဟာ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္အာရံုေၾကာအားနည္းတဲ ့ေရာဂါ၊ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္တဲ ့ေရာဂါနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာမလာမီ ျဖစ္ေပၚတဲ ေရာဂါလကၡဏာစု ေတြအတြက္ အသံုးျပဳႏုိင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဗီတာမင္ဘီစစ္ပမာဏ လိုအပ္တာထက္ ပိုမိုေသာက္သံုးမိပါက ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ေဘးဥပဒ္မျဖစ္ေစႏိုင္ဘူးဆိုေပမယ့္ ရံဖန္ရံခါထံုတာက်င္တာ၊ လမ္းေကာင္းေကာင္းမေလွ်ာက္ႏုိင္တာ၊အလင္းေရာင္ကုိေကာင္းေကာင္းမၾကည့္ႏိုင္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
( ၈ )။ဗီတာမင္ ဘီ ၀မ္း
၁၉၂၆ ခုႏွစ္အတြင္းမွာပဲ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းကုိ အတိအလင္း ေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္ရီဘယ္ရီ(beriberi)လို႕ေခၚတဲ့ အာရံုေၾကာေတြ အားနည္းတဲ ့ေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္ရီဘယ္ရီဆိုတဲ ့စကားလံုးက သီဟိုဠ္ဘာသာစကားအရ “မလုပ္ႏုိင္ျခင္း၊ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္း”လို႕ အနက္သေဘာ ေဆာင္တယ္လို႕လည္း ဆိုၾကပါတယ္။အမွန္တကယ္လည္း ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္း ခ်ိဳ႕တဲ ့သူေတြမွာ ေျခလက္ေတြ ေလးလံထုိင္းမိႈင္းလာမယ္၊ မွတ္ဥာဏ္မ်ား ခ်ိဳ႕ယြင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့ျပီး ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ လကၡဏာေတြ ခံစားလာရႏိုင္ပါတယ္။ အစာလမ္းေၾကာင္းဟာလည္း ပံုမွန္တာ၀န္မထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အစာမေၾကတာ၊ အန္တာ၊ ၀မ္းေလွ်ာတာေတြ ျဖစ္လာပါမယ္။ ေျခေထာက္ေတြ ထံုက်င္လာျပီး ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထုိင္ရာကေန ရုတ္တရက္ ထလိုက္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အလြယ္တကူ မတ္တပ္ထလို႕ မရတာမ်ိဳးေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။
ႏို႕တိုက္မိခင္ေတြမွာလည္း ဗီတာမင္ဘီ၀မ္းၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြ လံုေလာက္ေအာင္ မစားေပးဘူးဆိုရင္ ကေလးငယ္မွာ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့ လာမွာ မလြဲဧကန္ပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ႏွစ္လမွ သံုးလအရြယ္ ကေလးငယ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ဟာ ဂဏာမျငိမ္ျဖစ္လာမယ္၊ ငိုလိုက္တဲ့အခါ အသံက စူးစူး၀ါး၀ါးျဖစ္လာျပီး ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ျဖစ္ေနပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးပိတ္အေနနဲ႕ ကေလးဟာ အသံလံုး၀မထြက္ေတာ့တဲ ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ အဓိကဇစ္ျမစ္ကေတာ့ အာရံုေၾကာမ်ား ေကာင္းမြန္စြာ အလုပ္မလုပ္ေတာ့လို႕ပါပဲ။ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းဟာ အာရံုေၾကာမ်ားအၾကား အခ်က္အလက္သယ္ပို႕တဲ ့ေနရာမွာ ပါ၀င္ကူညီေပးပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ႏွလံုးၾကီးလာမယ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္လာမယ္၊ အာရံုေၾကာေတြ ေရာင္ယမ္းျပီး ေျခေထာက္ေတြ ေဖာေယာင္လာမယ္၊ အခ်ိန္မွီ ထိေရာက္တဲ ့ကုသမႈ မရဘူးဆိုရင္ ႏွလံုး အလုပ္မလုပ္ေတာ့ဘဲ အသက္ေသဆံုးတဲ့အထိပါ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဘီ၀မ္းမခ်ိဳ႕တဲ့ဖို႕ အထူးသတိျပဳသင့္လွပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အရက္သမားေတြမွာ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့တဲ ့လကၡဏာေတြ မၾကာခဏ ေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္။အထူးတလည္ ျဖဴေဖြးေနေအာင္ ဖြတ္ထားတဲ့ ဆန္ေတြကိုပဲ စားမယ္ဆိုရင္လည္း လံုေလာက္တဲ့ ဘီ၀မ္းပမာဏ မရရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဆန္ေရေစးတဲ့အခါ လက္နဲ ့နာနာပြတ္ေဆးရင္လည္း ဘီ၀မ္းေတြ ဆံုးရံႈးႏုိင္ပါတယ္။ ထမင္းေရခန္း မခ်က္ဘဲ ထမင္းရည္ေတြ သြန္ပစ္လိုက္မယ္ဆိုရင္လည္း ထမင္းရည္ထဲမွာ ဘီ၀မ္းေတြ ပါ၀င္ ဆံုးရံႈးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘီ၀မ္းၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ ဆန္လံုးညိဳ၊ဂ်ံဳ၊ႏွံစားေျပာင္း၊ ေပါင္မုန္႕၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြနဲ႕ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကက္ဥအႏွစ္နဲ႕ ၀က္သားဟာလည္း ဘီ၀မ္းပမာဏ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါ၀င္တဲ ့ အစားအစာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
သာမန္လူတစ္ေယာက ္အတြက္ တစ္ေန႕တာ ဘီ၀မ္းလိုအပ္ခ်က္က ၁.၅ မီလီဂရမ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္ေန႕တာ စားသံုးတဲ ့ ကယ္လိုရီ ပမာဏေပၚလည္း မူတည္ပါတယ္။ ကယ္လိုရီ မ်ားမ်ားစားေလ ဘီ၀မ္းလိုအပ္ခ်က္ ပိုမ်ားေလျဖစ္ပါတယ္။ ဘီ၀မ္း ပမာဏအမ်ားအျပား စားသံုးမိေပမယ့္လည္း အႏၲရယ္ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ေန႕ကုိ ဘီ၀မ္းပမာဏ ၅၀၀ မီလီဂရမ္မွ် စားသံုးရင္ေတာင္မွ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မရွိႏုိင္ပါဘူးလို႕ ဆိုထားပါတယ္။အခ်ိဳ႕အစားအစာေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္ရွိ ဘီ၀မ္းပမာဏကို ေလ်ာ့နည္းေစႏုိင္ပါတယ္။ ေရခ်ိဳငါးေတြ၊ ခရု၊ ပုဇြန္ထုပ္နဲ႕ ပင္လယ္ငါးတခ်ိဳ႕မွာ ပါ၀င္တဲ့ thiaminase ဆိုတဲ့ အင္ဇိုင္းတစ္မ်ိဳးဟာ ဘီ၀မ္းေတြကုိ ေခ်ဖ်က္ ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ ေကာ္ဖီ လက္ဖက္ရည္ေတြ အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးမယ္ဆိုရင္လည္း ေသြးထဲရွိ ဘီ၀မ္းပမာဏ ေလ်ာ့နည္းသြားေစႏုိင္တယ္ဆိုတာကုိ သတိျပဳသင့္လွပါတယ္။
( ၉ )။ဗီတာမင္ စီ
Ascorbic acid လို႕ေခၚတဲ ့ဗီတာမင္စီကုိ ကာဗြန္၆လံုး၊ ဟိုက္ျဒိဳဂ်င္ ၈လံုးႏွင့္ ေအာက္စီဂ်င္ ၆လံုးတို႕ျဖင့္ ေပါင္းစပ္ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ ကာဗြန္ ၆လံုးရွိတဲ့အတြက္ ဗီတာမင္စီကုိ hexuronic acid ဟူ၍ ေခၚဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗီတာမင္စီခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ပြါးမႈဟာ ၁၇ရာစုမွ ၁၉ရာစုႏွစ္အတြင္း ကမၻာႏွင့္အ၀ွမ္း ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပင္လယ္ျပင္တြင္ လေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ ရြက္လႊင့္ခရီးသြားေနတဲ့ သေဘာၤသားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားခဲ့ပါတယ္။
ဗီတာမင္စီဟာ ေရမွာ ေပ်ာ္၀င္တဲ ့ဗီတာမင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဗီတာမင္အီးႏွင့္မတူဘဲ ဗီတာမင္စီရဲ႕ ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္သတၱိကုိ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေရရွိတဲ့ အစိတ္အပုိင္းေတြမွာပဲ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ ဓါတ္တုိးဆန္႕က်င္ေစတဲ ့ဂုဏ္သတၱိဟာ ဆဲလ္အတြင္းမွာရွိတဲ ့ DNA ပ်က္စီးမႈကုိ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဗီတာမင္စီဟာ ကင္ဆာျဖစ္ပါြးမႈကို ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ဗီတာမင္စီဟာ အစာေရမ်ိဳျပြန္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာနဲ႕ အဆုတ္ကင္ဆာေတြ မျဖစ္ပြါးေအာင္ တားဆီးေပးႏိုင္ပါတယ္။ အကင္ေတြ၊ မီးခိုးၾကပ္တိုက္ထားတဲ ့အစားအစာေတြဟာ အစာအိမ္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ nitrosamine ဓါတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ nitrosamine ျဖစ္ေပၚမႈကုိ ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။
ဗီတာမင္စီခ်ိဳ႕တဲ့ ျခင္းဟာ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ေစႏုိင္တယ္ဆိုတာကို သိရွိျပီးျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ျပီဆိုရင္ သြားဖံုးဟာ အလိုလိုေနရင္း ေသြးယိုလာမယ္၊ သြားတိုက္တဲ့အခါ ေသြးထြက္လာမယ္ အစရွိတာေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ပြါးရတဲ ့အဓိက အခ်က္ ၂ခ်က္ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္က ေသြးေၾကာထဲမွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု ေကာင္းမြန္စြာ ထိကပ္တြယ္ဆက္မေနလို႕ျဖစ္ျပီး ဒုတိယတစ္ခ်က္ကေတာ့ ေသြးေၾကာနံရံေတြမွာ ကုိလက္ဂ်င္(collagen)လို႕ေခၚတဲ့ ပရိုတင္းတစ္မ်ိဳး လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ကိုလက္ဂ်င္ ျဖစ္ေပၚမႈကုိ အားေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕လည္း ထိခိုက္ဒဏ္ရာ အနာတရ ျဖစ္ပါြးပါက ဗီတာမင္စီ လံုလံုေလာက္ေလာက္စားေပးမယ္ဆိုရင္ အနာက်က္ျမန္ေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗီတာမင္စီျဖည့္စြက္စာမ်ားကုိ ပံုမွန္စားသံုးေပးပါက ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြါးမႈကုိ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ေသြးေၾကာမ်ားကုိ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့အတြက္ ႏွလံုးေရာဂါတင္မကပါဘူး၊ ေသြးခဲျခင္းေၾကာင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္တာေတြ၊ ေသြးေၾကာေပါက္ထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္တာေတြအတြက္ပါ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံနဲ႕ ဖင္လန္ႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရဆိုရင္ ေသြးထဲမွာ ဗီတာမင္စီ ပမာဏ ပံုမွန္ရွိတဲ့သူေတြမွာ ေလျဖတ္ျခင္းကို ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလ်ာ့က်ေစႏုိင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႕လည္း ဗီတာမင္စီတစ္ခုတည္း ပံုမွန္စားသံုးေပးတာနဲ႕ေလသင္တုန္းမျဖတ္ေစႏိုင္ဘူး လို႕ေတာ့ အျပည့္အ၀ ဆိုမထားပါဘူး။ ဗီတာမင္စီဟာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိ ကာကြယ္တားဆီးေပးႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။တင္ပဆံုရိုးက်ိဳးျခင္းဟာ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြါးေလ့ရွိတဲ ့ေရာဂါတစ္ခုပါ။ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ ဗီတာမင္စီခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ တင္ပဆံုရိုးက်ိဳးဖို႕အတြက္ သံုးဆခန္႕ ပုိမ်ားတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ ့အမ်ိဳးသမီးေတြမွာအျဖစ္မ်ားေလ့ရွိပါတယ္။ဒါေၾကာင့္အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႕ေသြးဆံုးျပီးေနာက္ပုိင္းကာလေတြမွာ ဗီတာမင္စီ မခ်ိဳ႕တဲ့ေအာင္ ဂရုျပဳသင့္လွပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ေသာက္တတ္သူမ်ားမွာဆိုရင္ေတာ့ ဗီတာမင္စီ လိုအပ္ခ်က္ ပုိမ်ားေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သာမန္လူမ်ားထက္ ဗီတာမင္စီကို ပိုမိုစားသံုးေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။တစ္ေန႕တာ ဗီတာမင္စီ လိုအပ္ခ်က္ဟာဆိုရင္ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ၉၀ မီလီဂရမ္ျဖစ္ျပီး အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ ၇၅ မီလီဂရမ္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထက္က ေျပာခဲ့သလို ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ သာမက၊ ကိုယ္၀န္သည္ေတြ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူေတြ၊ ေရာဂါျဖစ္ပြါးေနသူေတြနဲ႕ ပံုမွန္ေက်ာက္ကပ္သန္႕စင္ ေနရသူေတြမွာ ဗီတာမင္စီ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီပမာဏ လိုအပ္တာထက္ အနည္းငယ္ ပိုမိုစားသံုးမိမယ္ဆိုရင္လည္း ေဘးဥပါဒ္မျဖစ္ေစႏုိင္ဘူးဆိုေပမယ့္ တစ္ေန႕လွ်င္ ၁၀၀၀ မီလီဂရမ္ထက္ေတာ့ ပိုမစားသံုးသင့္ပါဘူး။ ဗီတာမင္စီ ၁၀၀၀ မီလီဂရမ္ပမာဏကုိ တၾကိမ္တည္း စားသံုးေပမယ့္လည္း ခႏၶာကုိယ္က အဲဒီပမာဏ အကုန္လံုးကုိ မစုပ္ယူႏုိင္ပါဘူး။ တ၀က္ပဲ စုပ္ယူႏုိင္ျပီး က်န္တဲ ့တ၀က္ကိုေတာ့ ဆီးထဲကေန စြန္႕ပစ္လိုက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ ၁၀၀ မီလီဂရမ္ ေအာက္ကုိသာ ခႏၶာကုိယ္က ရာႏႈန္းျပည့္ အျပည့္အ၀သံုးစြဲႏုိင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ ေဆး၀ါး၂ ဂရမ္မွ်ကို တၾကိမ္တည္းေသာက္သံုးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ဗိုက္နာမယ္၊ ပ်ိဳ႕လာမယ္၊ ၀မ္းေလွ်ာမယ္ အစရွိတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ ပမာဏမ်ားမ်ားကို ေရရွည္စြဲေသာက္သံုးေနမယ္ဆိုရင္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္ဖို႕ အတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ားတယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္ဖူးသူေတြအေနနဲ႕ ဗီတာမင္စီ ေဆး၀ါးမ်ား အလြန္အကၽြံ မစားမိဖို႕ သတိျပဳသင့္လွပါတယ္။ဗီတာမင္စီ ၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ အရသာခ်ဥ္တဲ ့အသီးအႏွံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘရိုကုိလီ၊ ကြမ္းသီးလံုးေဂၚဖီထုပ္၊ ကုိက္လန္ အစရွိတဲ ့အရြက္အစိမ္းရင့္ေရာင္ရွိ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြမွာလည္း ဗီတာမင္စီ ၾကြယ္၀ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ မပါ၀င္တဲ ့ အသီးအႏွံဆိုလို႕ ခပ္ရွားရွားပါပဲ။ တစ္ခုသတိထားရမွာကေတာ့ ဗီတာမင္စီဟာ အပူေၾကာက္တဲ ့ဗီတာမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးဖိုေပၚမွာ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ခ်က္ေလ၊ ဗီတာမင္စီ ပမာဏ မ်ားမ်ားဆံုးရံႈးေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကုိ ႏြမ္းဖတ္ေနေအာင္ မေၾကာ္ေလွာ္ မခ်က္ျပဳတ္သင့္ပါဘူး။ အသီးအရြက္ေတြမွာသာမက အသား၊ အသည္းေတြမွာလည္း ဗီတာမင္စီ အနည္းငယ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ဗီတာမင္စီ အလြန္အမင္း ခ်ိဳ႕တဲ ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သြားဖံုးပ်က္စီးတာ၊ သြားေတြကၽြတ္တာ၊ ပါးစပ္အနာျဖစ္တာ၊ ေသြးအန္တာ ေသြး၀မ္းသြားတာေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာေလးေတြ ေပါက္ထြက္ျပီးေတာ့ ခႏၶာကုိယ္အႏွံ႕မွာ အနီစက္ေလးေတြလည္း ေပၚေပါက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
( ၁၀ )။ ဗီတာမင္ ဘီတြဲလ္
မီတာမင္ B12 ဧ။္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ ခႏၶာ ကိုယ္ အတြက္ မ်ားစြာ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ၁၈ လက္မ အရွည္ရွိေသာ ေက်ာရိုးနာဗ္႔ေၾကာစည္းမွ တစ္ဆင္႔ ၿဖာထြက္ေနေသာ နာဗ္႔ေၾကာေပါင္း ၃၁ စံုမွ ထက္၀က္ခန္႔သည္ ဦးေႏွာက္ႏွင္႔ တိုက္ရီုက္ ဆက္သြယ္လ်က္ရွိသည္။ ဗီတာမင္ ဘီတြဲလ္သည္ ဦးေႏွာက္ထံမွ အမိန္႔ ညြန္ၾကားခ်က္မ်ားကို ၾကြက္သားတစ္သ်ဴးမ်ားဆီ ပို႔ေပးရန္ အတြက္ မ်ားစြာ အကူအညီေပးသည္။အပင္စာ အမ်ားစုမွာ ဇီဝ႐ုပ္ျဖစ္ပ်က္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္ B12 ေတြ မပါဝင္ တတ္ပါဘူး။ ဗီတာမင္ B12 ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ ဦးေႏွာက္ ပ်က္စီးေရာဂါ (Dementia) ရတတ္ပါတယ္။ ဆဲလ္မ်ား ပံုမွန္ ႀကီးထြားမႈ၊ အေပၚယံ ဆဲလ္မ်ား ထုတ္လုပ္မႈ၊ ေသြးနီဥ ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ အာရံုေၾကာ စနစ္ရွိ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ထိန္းသိမ္း ရာ တြင္ မရွိမျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ လိုအပ္ ပါသည္။ ၎ကို တိရိစာၦန္ထြက္ အစားအစာ မ်ားမွသာ ရရွိႏိုင္ၿပီး ဟင္းသီး ဟင္းရြက္၊ အသီးႏွံ မ်ား အပါအ၀င္ မည္သည့္ အပင္ထြက္ အစားအစာ မ်ားမွ မရႏိုင္ပါ။ ခ်ိဳ႔တဲ့ပါက ေသြးအားနည္း ေရာဂါတခ်ိဳ႔ ( Pernicious Anaemia) ရႏိုင္ၿပီး နာ့ဗ္ေၾကာ စနစ္ ပ်က္စီး ႏိုင္ပါသည္။ဗီတာမင္ B12 ပါဝင္တဲ့ အားျဖည့္ေဆး ေသာက္ပါ။သတ္သတ္လြတ္ စားသူမ်ားအတြက္ ဗီတာမင္ ဘီတြဲလ္ ပါ၀င္ေသာ အားၿဖည္႔ေဆးမ်ား မွီ၀ဲသင္႔ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ အခုတင္ၿပေပးခဲ႔တဲ႔ ဗီတာမင္ ( ၁၀ )မ်ိဳးဟာ ကာယဗလ သမားေတြ အတြက္ မရွိမၿဖစ္ အေရးၾကီးတဲ႔ ဗီတာမင္ ( ၁၀ )မ်ိဳးပါ။ အၿခား ဗီတာမင္ ႏွင္႔ သတၱဳဓာတ္ေတြလည္း အေရးမၾကီးဘူး လို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ လူသားတစ္ဦးအတြက္ ဗီတာမင္ ႏွင္႔ သတၱဴ ဓာတ္ဆိုတာ ၿပည္႔စံုမွ်တေနသာ အေကာင္းဆံုးပါ။ ဘယ္အရာမဆို တန္ေဆး လြန္ေဘး ဆိုတဲ႔ အတိုင္း ဗီတာမင္ လြန္ကဲရင္လည္း အၿခားေသာ ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ႏို္င္သလို ဗီတာမင္ ခ်ိဳ႔တဲ႔ ရင္လည္း ေရာဂါ ဘယ ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ၀င္ေရာက္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာ သတိၿပဳ ေၿပာၾကားရင္း အားလံုးေတြးဆ ဆင္ၿခင္ႏိုင္ၾကပါေစ။
တင္ဆက္သူ----ေအာင္ေအာင္
email----aungaung.aung24@gmail.com
